DUBROVSKİ - ALEKSANDR PUŞKİN

YORUMLAR:

Aleksandr Puşkin’in kaleme aldığı eserde, ana karakter Vladimir Dubrovski’nin babasına yapılan haksızlığın karşılığında ona zarar veren Troyekurov’dan intikamını alması konu edilmektedir.

Ana karakter Vladimir’in babasının yıllar önce Troyekurov’la samimi olduğu ancak Troyekurov’un güçlü, zengin ve acımasız olması sebebiyle kötü bir şöhrete sahip olduğundan bahsedilmektedir. Bir gün yine hizmetçilerine karşı çok kötü davranması ve hizmetçilerine baktırdığı köpeklere bile daha iyi şartlar sunduğunu gördükten sonra baba Dubrovski Troyekurov’la olan ilişkisini koparmıştır. Bu ilişkinin Dubrovski tarafından bitirilmesini hazmedemeyen Troyekurov ise onun hakkında bildiği bir eksiğe dayanarak Dubrovski’nin evini dava yolu ile kendi eline geçirmeyi başarmıştır. Bu zamanlarda genç olan oğul Vladimir Dubrovski ise, evin teslim gününden önce vefat eden babasından sonra evi yakarak oradan uzaklaşmıştır.

Bir süre sonra olay mahallinde gözükmeye başlayarak bir grup arkadaşı ile kötü insanlara ceza veren bir haydut grubu oluşturmuştur. Babasının intikamını almak için ise, kılık ve isim değiştirerek Troyekurov’un evine girip onun kızı Mariya Krilovna’ya ders veren Vladimir bu süreçte kızdan gerçekten hoşlandığı için Trokeyurov’u öldürmekten vazgeçmiştir. Krilovna’nın bir süre sonra yaşlı bir prens ile evlendirileceği gündem olduğunda ise, onu alıp kaçarak bütün hükümdarlığını diğer haydutlara bırakmıştır.

Hikaye okunmaya başlandığında ve olay örgüsü incelendiğinde, okuyucu için sürekli Troyekurov’un öleceği sahneyi bekletmesine karşın sonunda beklenen intikamın okuyucu nezdinde tam olarak da karşılık bulmadığı ifade edilmelidir. Burada en büyük intikamın aşk sebebiyle, Trokeyurov’un kızının kaçırılması olduğu gösterilebilir.

Dönem şartlarını çok fazla irdelemeden olay odaklı yaklaşılan eserde, yazar Puşkin’in kendine özgün üslubunun daha farklı hale geldiği görülmektedir. Özellikle toplum portresini çizerek tespitler yapmaktan kaçınan yazar, hikayeyi sürekli olay odaklı tutmaya gayret göstermiştir. Bununla birlikte eserde, hikaye türüne göre oldukça betimleme bulunduğunun da ifade edilmesi gerekir.

Sonuç olarak eser, Puşkin’in bilinen ve duyulan eserlerinden birisi olması ve edebi yönden birkaç farklı anlatım tarzını birlikte barındırması açısından incelenmeye değer kitaplardan birisi olduğunu göstermektedir.

ALINTILAR(*):

1. Zafer şimşekleri: Güftesi şair Gavrila Derjavin’e, bestesi Osip Kozlovski’ye ait olan, 1791 tarihli, döneminde Rusya’nın gayri resmi milli marşı sayılan bir şarkı. Şarkı 1787-1792 Rus-Türk savaşını sona erdiren olaylardan biri olan, Rus general Aleksandr Suvorov tarafından Ukrayna’nın Odessa şehrinde bulunan Osmanlı kalesi, İsmail kalesi ve limanından ele geçirilmesini konu eder.

2. Bütün zenginliklerin sizin bir dakikalık mutluluğunuz etmediğini söyleyin; saltanat sadece yoksulu teselli eder ve o da bir an için.

3. Dubrovski adı bütün dillerdeydi, herkes cesur canilere öncülük edenin ondan başkası olamayacağına inanıyordu.

DEĞERLENDİRME:

Konu: Eserde, ana karakter Vladimir Dubrovski’nin babasına yapılan haksızlığın karşılığında ona zarar veren Troyekurov’dan intikamını alması konu edilmektedir.

Üslup: Önceki eserlerine nazaran toplumsal betimlemelerden kaçınan yazarın olay odaklı anlatımının yanında ara sahnelerde karakterler ile birlikte çevrelerindeki fiziki nesnelerin betimlemesini gerçekleştirdiği görülmektedir. Bu durum, eserin hikaye türüne göre hem beklenenden fazla betimlemeye sahip olduğunu göstermekte ise de betimleme miktarının okuyucu için durağanlığa sebebiyet vermesini engelleyebilecek seviyede dengelemesini sağlamayı başarmıştır. Bu yönden hikaye türünde önemli bir üslup unsuru olarak belirtilmelidir.

Özgünlük: Eser, konusu itibariyle özgün hikayeler arasında değerlendirilebilmekten uzaktır.

Karakter: Eserdeki karakter şemasının bir hikaye kitabına göre oldukça kalabalık olduğunun ifade edilmesi gerekmektedir. Bu durum kimi zaman okuyucunun karakterleri takip etmekte zorlanmasına sebep olmakla birlikte hikaye türünün fazla karakter betimlemesine değinmemesi sebebiyle birçok karakteri yalnızca olaylardaki rolleri veya konuşmaları ile hatırlanmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple eserin, karakter yönünden zenginliğinin kitabın geneline olumludan ziyade olumsuz bir tesirinin bulunduğunun ifade edilmesi gerekmektedir.

Akıcılık: Eser üslup yönünde belirtilen unsurlar göze alındığında çok sürükleyici olmamakla birlikte, içerdiği betimlemeler ve sıra dışı olay örgüsü sebebiyle okuyucusunu beklenmeyen neticelerle karşılamayı başarmıştır. Bu yönüyle ilk sayfalarından itibaren farklı üslubuna rağmen akıcı olmayı başardığı ifade edilmelidir.

Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:

Konu: 7,5

Üslup: 7,5

Özgünlük: 3

Karakter: 7

Akıcılık: 8

puanlarını alan eserin genel ortalaması ise, 6,6 puandır. Eser yedi barajını geçmeyi başaramayan kitaplardan birisi olarak gözükse de, kendisine haz üslubu ve olay örgüsü ile incelenmeyi hak eden Puşkin eserlerinden birisi olarak kesinlikle okunması tavsiye edilen kitaplardan birisidir.

(*) : Alıntılar başlığındaki bütün kısımlar:

DUBROVSKİ

Yazar: Aleksandr Puşkin

Yayınevi: Kırmızı Kedi Yayınevi

Baskı: 4. Baskı – Ağustos 2020

kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.