YORUMLAR:
Stefan Zweig’ın kaleme almış olduğu eserde, Ludwig ve sevdiği kadın arasında geçen trajik bir aşk öyküsü konu ediliyor.
Birbirlerine tutkuyla aşık olan çift, bir süre sonra ayrılmak zorunda kalıyor ve sonrasında da araya 1. Dünya Savaşı sebebiyle toplam 9 yıllık bir ayrılık süreci giriyor. Savaş sonrası uzun bir zaman sonra tekrar bir araya gelen ancak hayatları tamamen farklı seyretmiş olan çiftten, kadının evlendiğini gören Ludwig onu gördüğünde yeniden dayanamayarak bir kaçamak yapmak istiyor. Kadın ilk başta buna mesafeli davransa da sonrasında o da eski günlere dayanamayarak bu niyete yelteniyor. Ancak çiftin en sonunda aralarındaki ilişkinin hiçbir zaman eskisi gibi olamayacağını ve yaşamın şartları ile en sevdikleri şiirin dizeleri açıkça gözler önüne seriyor.
Eser, aşk konusu üzerine yoğunlaşıyor gibi gözükse de aslında, insanlığın en temel felsefi konularından zamana ve onun akışına değiniliyor. Mekan ve kişiler aynı olsa da, her zamanın kendi eşsiz dönemi kapsamında yaşanılanların kıymetinin ortaya çıkacağı anlaşılan eserde, aradan geçen zamanlarda değişmeyen tek şeyin insanın kendisi olduğu açık bir şekilde ifade ediliyor.
Birinci Dünya Savaşından sonraki İkinci Dünya Savaşı sürecine belirli yerlerde değinen yazar, özellikle ikinci dünya savaşı mağdurlarından birisi olarak savaşlara karşı duruşunu bu eserinde de farklı yorumlarla perçinliyor.
Sonuç olarak eser, Stefan Zweig’in kısa ve bir solukta okunabilecek eserlerinden birisi olarak tavsiye edilen hikayeler arasında gösterilebilir.
NOTLAR(*):
Kararlı bir tavırla “Her şey eskisi gibi değil mi?” diye sorup, havadan sudan konuşurmuş gibi söze başladı (ama sesi boğuktu, titriyordu) Dişlerinin arasından bir anda hiddetle, “Evet, her şey,” sözleri döküldü. “Her şey eskisi gibi, sadece biz değiliz, biz değiliz!”
Dünyayı az öncesine kadar camdanmış gibi ışıl ışıl ve ahenkli algılamıştı, şefkatin ve aşkın güneşiyle ısınmıştı, iyiliğin ve güvenin ezgileriyle sarmalanmıştı ve şimdi bu yığının attığı demir adımlar her şeyi yıkmıştı: Askeri bir kuşanma içinde, bin sesli, bin türlü ama çığlığında ve bakışlarında tek nefes olmuş kin, kin, kin.
“Issız eski parkta karlar içinde, arıyor geçmişi iki gölge”. Geçmişlerini arayan, artık gerçekte var olmayan geçmişe boğuk sorular yönelten bu gölgeler onların kendisi değil miydi? Gölgeler, canlanmak isteyen ama bunu artık başaramayan gölgeler… Ne kadın eski kadındı ne de adam eski adam…
DEĞERLENDİRME:
Konu: Eserde, Ludwig ve sevdiği kadın arasında geçen trajik bir aşk öyküsü konu ediliyor.
Üslup: Zweig’in diğer eserlerine kıyasla daha durum konularının işlendiği ve romantizm akımının etkilerini taşıyan hikayesinde betimlemelere diğer kitaplara göre daha fazla yer verildiğinin belirtilmesi gerekiyor. Kısa bir kitap olmasına karşın iki aşığın duygu tasvirlerinin oldukça detaylı işlenmesi eserdeki olay akışını yavaşlatan unsurlardan birisi olarak okuyucunun dikkatini dağıtabilecek bir etken meydana getirebiliyor.
Özgünlük: Eser, konusu itibariyle önceden beri işlenen ve özellikle Zweig eserlerinde görülen dönemin şartları kapsamında hazırlanmış öykülerden birisi olarak görülüyor. Bu sebeple özgünlük kategorisinde dikkat çekici bir etkisi bulunmuyor.
Karakter: Eserdeki karakter şeması iki ana karakter üzerine kurgulanmış gözüküyor. Ana karakter Ludwig ve sevdiği kadının duygu durumları ile aralarındaki aşkın tasviri esnasında eserde işlenen konular da okuyucuya bahsediliyor. Dolayısıyla eserin niteliği itibariyle de karakter şemasının az ve öz olmasının önemli bir etken olduğunun ifade edilmesi gerekiyor.
Akıcılık: Üslup bölümünde bahsedilen hususlar dikkate alındığında eserin diğer Zweig hikayeleri kadar sürükleyici olmadığının ifade edilmesi gerekiyor. Eserin kısa olmasına karşın bazı yerlerde üslup sebebiyle okuyucunun dikkatini dağıtabildiğinin ifade edilmesi gerekiyor.
Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:
Konu: 7
Üslup: 7
Özgünlük: 3
Karakter: 7,5
Akıcılık: 5
puanlarını alan eserin genel ortalaması ise, 5,9 puandır. Eser 7 barajının altında kalan nadir Zweig eserlerinden birisi olarak yazarın eserlerine merak duyan okuyucular için incelenebilecek alternatif öykü kitaplarından birisi olarak değerlendirilebilir.
(*) : Notlar başlığındaki bütün kısımlar:
GEÇMİŞE YOLCULUK
Yazar: Stefan Zweig
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Baskı: 8. Baskı – Nisan 2020
kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.
Comments