YORUMLAR:
Tolstoy’un kısa roman olarak kaleme aldığı eserde Jilin isimli ana karakterin, annesinin mektubu üzerine evlenmek için memleketine dönerken Tatarlar tarafından esir alınması akabinde başından geçen olaylar konu ediliyor.
Tolstoy’un olay hikayelerinden olan eserde, roman türüne göre oldukça az betimlemeye yer veriliyor. Ancak bu durum eserin kısa olması da göze alındığında okuyucu için sürükleyiciliğe olumlu tesir ediyor. Yazarın bir başka eseri olan Üç Ölüm’deki gibi fazla çevre betimlememesi olmaması olay örgüsünün daha hızlı bir şekilde neticelenmesini sağlıyor.
Eser, bununla birlikte, kısa bir süre zarfındaki tek bir olay üzerine inşa edildiği için eserdeki bütün karakterler ve olaylar esir alınan kamptan kaçmak için verilen uğraşa odaklanılarak hazırlanıyor. Jilin’i kaçıran Tatarlar, ilk başta onun karşılığında para istiyor. Bu süreçte kaçıp yanındaki diğer esir ile tekrar yakalanması üzerine ikisinin de öleceğini evin kızı Dina Jilin’e söylüyor. Eserde net olarak Dina’nın ağzından ifade edilmese de, kızın Jilin’i sevdiği açıkça anlaşılabiliyor. Kamptan en sonunda kaçan ana karakter ise, evlenmek için gideceği yerden vazgeçerek tekrar ordudaki görevine devam ediyor.
Eser belirtilen hususlar uyarınca hem kısa bir süreci işlemeyi hem de odak noktası olan olayları derli toplu bir şekilde sistematik olarak okuyucunun kafasını karıştırmadan ifade etmeyi başarıyor.
Döneminin sorunlarına da değinen eserde, yazarın birçok Rus yazar gibi Tatarlar ile olan mücadeleyi işlediği yine görülüyor. Ancak aynı Türk edebiyatında olduğu gibi Rus edebiyatında mücadele edilen ve düşman olarak addedilen bir toplumun dahi haksız önyargılar ile bahsedilmediğinin ifade edilmesi gerekiyor.
Sonuç olarak eser, kısa bir Tolstoy hikayesi okumak isteyenler için incelenmesi gereken eserlerden birisi olarak görülüyor.
DEĞERLENDİRME:
Konu: Eserde, Jilin isimli ana karakterin, annesinin mektubu üzerine evlenmek için memleketine dönerken Tatarlar tarafından esir alınması akabinde başından geçen olaylar konu ediliyor.
Üslup: Tolstoy’un kimi zaman özellikle çevre betimlemelerine fazla yoğunlaştığı eserlerinden olmayan kitabın anlatımında, roman türüne göre fazla kısa olarak gözüken ancak sade ve net bir anlatım ile karşılaşılıyor. Bununla birlikte, olay örgüsünün derli toplu ilerlemesi ile gerekli olan yerlerde okuyucunun zihninde birtakım çevre tasvirlerinin de yapılmasının kısa bir romandan beklenen dozajın miktarına referans teşkil ediyor.
Özgünlük: Eser, konusu yönüyle özgün bir konuya sahip olarak adlandırılmaktan uzak görülüyor. Ancak asıl amacın özgün bir yapıt ortaya çıkarılması olmadığının ifade edilmesi gerekiyor.
Karakter: Eserdeki karakter şemasının bir ana karakter çevresinde iki yardımcı karakterden teşkil edildiği görülüyor. Kitabın uzunluğu göze alındığında fazla kalabalık tutulmayan karakter şeması, kimi yerlerde figüran ve anonim karakterlerle zenginleştiriliyor. Eser bu kategori yönünden türünün gereklerini fazlasıyla ve başarılı bir karakter şemasıyla gerçekleştirmeyi başarıyor.
Akıcılık: Üslup bölümünde bahsedilen unsurlar, olay örgüsünün sürükleyici unsurları ile birleştiğinde akıcılık unsuru yönünden kendisinden bekleneni vermeyi başarıyor.
Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:
Konu: 7
Üslup: 8
Özgünlük: 3
Karakter: 8
Akıcılık: 7,5
puanlarını alan eserin genel ortalaması ise, 6,7 puandır. Eser, türü ve konusu itibariyle Tolstoy’un kült eserlerinden birisi gibi gözükmüyor. Ancak hafta sonu kısa ve sürükleyici bir kitap okumak isteyenler için iyi bir seçenek olarak gözüküyor.
(*) : Notlar başlığındaki bütün kısımlar:
KAFKAS ESİRİ
Yazar: Lev N. Tolstoy
Yayınevi: Kırmızı Kedi Yayınevi
Baskı: 1. Baskı – Ağustos 2020
kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.
Comments