YORUMLARIM:
Mark Twain’in klasiklerinden olan eserde, Tom Sawyer isimli bir çocuğun başından geçen gündelik olaylar ve kendi mizacı sebebiyle başına gelen sıra dışı maceralar konu edilmektedir.
Sawyer’in yakın arkadaşı Huckleberry ile birlikte daha çok muziplik ve yaramazlık yapan ikilinin özendiği şeylerden birisi de define avcılığı ve korsanlıktır. Kendi aralarında sürekli kazma kürek alarak doğada maceralara çıkmaktadırlar. Gittikleri yerlerden birisinde büyüklerin gizlice bir kazı yaptığı tünel geçişi gibi bir yere denk gelirler. Sonrasında oraya gitmek isteseler de bunun oldukça tehlikeli olduğunun farkındadırlar.
Gördükleri kişilerden birisinin sonradan öldürüldüğünü de gören Sawyer ve Huckleberry bunun bir sır olarak kalması için kendi aralarında anlaşırlar. Ancak bir süre sonra, Tom mahkemeye çağırılarak hakimin ve avukatın zorlamasıyla olayları açığa kavuşturur ve fail tespit edilir. Öldüren kişinin amacının da defineye tek başına sahip olmak istemesi olduğu fark edilmiştir.
Yaşanan olaylar akabinde Tom’un hoşlandığı kız arkadaşı olan Mary ile yine ormanda gezdikleri bir gün kaybolan ve herkesin öldü sandığı ikili bir süre sonra ortaya çıkmıştır. Tom’un yaramazlıklarına o zamana kadar genel olarak otoriter ve disiplinli şekilde yaklaşan Polly teyzesi ise sonrasında ona karşı daha ılımlı davranmaya başlamıştır.
Huckleberry Finn ile ormana gittikleri bir günde bu sefer de ellerinde kazma kürekle o adamları gören küçükler en sonunda o defineyi ele geçirmeye karar verirler ve kitabın sonunda büyüklerin birbirlerine zarar verip canlarına mal olmaları neticesinde define küçüklere kalmıştır. Bundan sonra, hayatları boyunca lüks bir yaşama sahip olan iki arkadaş ise, büyüdüklerinde soyguncu olmak istedikleri konusunda mutabık kalarak eserin sonunu getirmişlerdir.
Eser, çocuk kitabı olarak gözükse de büyüklerin de ders alması gereken çok önemli mesajlar ihtiva etmektedir. Yazarın, eserin anlatımında bu iki unsura da dikkat ederek bir olay örgüsü kurduğu aşikardır. Küçüklerin başrolde olduğu kitapta büyüklerin de önemli olaylar sahnesinde olması kitabı belirli bir zümreye ait olmayan eserlerden birisi olarak göstermede önemli bir etkiye sahip olmuştur.
Bununla birlikte, toplumun kültürel ve ailesel yapısına da bazı konularda ışık tutmayı başaran eser, çocukların dünyasına dışarıdan bir bakışla büyüklerin dünyasını nasıl ve ne şekilde düzeltebileceğine ilişkin önemli ipuçları taşımaktadır.
Sonuç olarak eser, her yaştan okuyucunun kesinlikle okuması gereken eserlerden birisi olduğunu açıkça göstermektedir.
ALINTILARIM(*):
İnsanı harekete geçiren kanunlardan en büyüklerinden birini keşfetmişti farkında olmadan: Bir adamın ya da çocuğun bir şeyi çok istemesini sağlamak için o şeyi erişilmesi güç bir hale getirmek yeter.
Bu dünyadaki en önemli şey bilgidir; büyük insanları ve iyi insanları yaratan bilgidir…
Tanrı’nın damgasıdır o iyilik. Onu asla terk etmez. Asla kendi haline bırakmaz. Her yarattığı varlığın içine bir yere koyar iyiliği.
Tom “Soyguncu korsandan daha üsttedir, yani genel olarak böyle. Birçok ülkede soyguncular en üst soylular arasındadır… dük filandırlar.”
Bir çocuğun hikayesi olduğu için bitmesi gereken yer burası. Bir erkeğin hikayesine dönüşmeden daha fazla devam etmesi mümkün değildi. Yetişkinlere dair roman yazarken nerede duracağın bellidir. O kişi evlenince hikaye biter, ama çocukların hikayesini yazıyorsan en iyi yer neresiyse orada durman gerekir.
DEĞERLENDİRMELERİM:
Konu: Eserde, Tom Sawyer isimli bir çocuğun başından geçen gündelik olaylar ve kendi mizacı sebebiyle başına gelen sıra dışı maceralar konu edilmektedir. Eserin konusu bu açıdan en başta fazla dikkat çekici gözükmese de içeriği ve diğer unsurların etkisiyle oldukça kalıcı bir kitap olmayı başarmıştır.
Üslup: Yazarın eserdeki üslubunun hem konu hem de karakterlerin kendilerini ifade edişi bakımından her yaştan insanı etkileyebilecek sade ve net üslubu sayesinde eserin kültleşen kitaplardan birisi olmasında katkısı olduğu gözükmektedir.
Özgünlük: Eser, işlemiş olduğu konuları her ne kadar sıradan bir şekilde başlamış olsa da sonunda yaşanılan olayların çocukların başına gelmiş olması sebebiyle kısmen özgün konulardan birisine sahiptir.
Karakter: Eser, ana karakter ve 3 adet yardımcı karakter çevresinde inşa edilmiştir. Bunun yanında diğer yardımcı karakterlerin sayısının kitabı uzunluğu ve birden fazla konuya dair olayları barındırması sebebiyle olması gereken miktarda olduğunun ifade edilmesi gerekmektedir. Bu sayede eser, yapısı gereği karakter örgüsü yönünden kitabın etkisine doğrudan katkı yapmaktadır.
Akıcılık: Üslup bölümünde ifade edilen unsurlar dikkate alındığında eserin, kimi zaman sürükleyici ve heyecan verici olaylar işlediği görülmektedir. Bunun yanında anlatımın sürekli akıcı bir üslup sayesinde ilerlediği ve okuyucu için çok rahat okunabilecek bir ser meydana getirdiği aşikardır.
Genel: Yukarıda belirtilen kriterler uyarınca 10 üzerinden gerçekleştirilen değerlendirmede:
Konu: 7,5
Üslup: 8
Özgünlük: 7,5
Karakter: 8,5
Akıcılık: 8,5
puanlarını alan eserin genel ortalaması ise, 8 puandır. Eser 8 barajına ulaşmış ve bütün yönlerden olması gereken kriterleri karşıladığını açıkça gösteren eserlerden birisi olarak neden yıllarca kalıcı bir klasik olduğunu göstermektedir. Bu sebeple her yaştan insanın kesinlikle okuması gereken klasiklerden birisidir.
(*) : Alıntılar başlığındaki bütün kısımlar:
TOM SAWYER’İN MACERALARI
Yazar: Mark Twain
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Baskı: 11. Baskı – Şubat 2022
kapakta kullanılan fotoğraftaki kitaptan alıntı olarak kullanılmıştır.
Comments